Nang nag-krus ng landas ang K-pop Fanfiction at Fact-checking
Tingin mo ba nakakagpagpabago talaga ng isipan ang ginagawa mo?
Bilang isang fact-checker, madalas kong naririnig ang tanong na ito. Maaring nag-uugat ito sa duda o kaya ay sa kawalan ng tiwala, o puwede rin namang dahil sa parehong kadahilanan, pero anu’t anuman ang pinanggalingan nito, ito ay isang lehitimong katanungan. Binubuhos namin ang aming kaalaman sa abot ng aming makakaya para sumuri at mag-debunk ng misleading na social media posts ukol sa pagbabakuna, COVID-19, mga proyekto ukol sa kalawakan at climate change, pero gayunpaman, meron at meron pa ring anti-vaxxers, mga hindi naniniwala sa kahalagan o benepisyo ng pagsuot ng masks, flat earthers at mga nagdududa kung totoo ba ang pagbabago ng klima. Bilang halimbawa, tingnan mo na lang ang ilan sa aking mga kamag-anak.
Pero siguro, bilang isang fact-checker, hindi lang ito ang tama o pawang katanungan na dapat ay sinasagot natin.
Siguro, sa halip na pagtuunan lang natin ng pansin kung ang ginagawa ba natin ay nakakapagpabago ng isipan, dapat din nating tanungin kung ito ba ay nakakapagpabago ng damdamin o ng nararamdaman.
Bakit kamo?
Ito ay dahil ang tao ay maniniwala sa gusto niyang paniwalaan, regardless kung ito man ay totoo o hindi, hindi dahil siya ay “bobo” o “tanga.” Masyadong malabnaw ang ganitong pananaw.
Maraming pag-aaral na ang nagpaliwanag kung paanong ang tinatawag na tribal thinking at ang ating cognitive biases ay nagdudulot o tumutulak sa mga tao na mabuyo ng misinformation o “fake news.” Ang cognitive biases ay mga nakagawian nating mga paraan ng pag-iisip na maaring makaapekto sa ating objectivity at mag-resulta sa mga pagkakamali sa ating pangangatwiran.
Ito ang ilan sa mga pangunahing dahilan kung bakit ang mga tao ay mas lalong nagiging defensive kapag nilalatagan ng ebidensya na taliwas sa kanilang mga paniniwala. Ang isang halimbawa ng cognitive bias ay cognitive dissonance. Ayon kay Leon Festinger, ang social psychologist na bumuo ng ganitong teorya, ang mga tao ay nakakaranas ng pagkaasiwa kapag may tensyon o hindi pagkakapareho sa kanilang mga pinaniwalaan. Ayaw natin ng ganitong pagbubungguan sa ating mga ideya. Mas gusto natin na payapa at may pagsang-ayon lang sa lahat. Kaya kahit tayo ay napatunayan na mali, gagawin pa rin natin ang lahat para ipagtanggol o depensahan ang ating mga paniniwala.
Na-o-offend din tayo kapag may kumukuwestiyon sa ating worldview, dahil ito ay sadyang konektado sa ating identity o pagkatao at pagkakakilanlan. Kung sinoo ano man tayo ay hinulma ng mga komunidad kung saan tayo ay kabilang at ng uri rin ng kapaligiran na ating kinalakhan. Kaya may tendency tayo na maniwala rin sa kung ano ang pinaniwalaan at pahalagahan kung ano rin ang pinapahalagahan ng ating grupo o komunidad. Ang ganitong klaseng pag-iisip ay mas umigting ngayon sa isang mundong malalim ang dibisyon at polarisasyon.
Hindi nagkataon lamang na ang mga misleading na impormasyon na nakikita natin sa social media ay dinisenyo para maging clickbait, o na ang mga videos at photos ay ini-edit o ina-alter upang ito’y mag-trigger ng galit, pangamba o pagkatakot. Sinadya silang gawin sa ganitong paraan para magdulot ng matitinding reaksyon at emosyon.
Maliban rin rito, isang bagay na dapat rin nating ikonsidera ay ang kung paano naiimpluwensiyahan ng emosyon ang ating mga paniniwala. Hindi nagkataon lamang na ang mga misleading na impormasyon na nakikita natin sa social media ay dinisenyo para maging clickbait, o na ang mga videos at photos ay ini-edit o ina-alter upang ito’y mag-trigger ng galit, pangamba o pagkatakot. Sinadya silang gawin sa ganitong paraan para magdulot ng matitinding reaksyon at emosyon.
Sa kanilang artikulong “Reliance on emotion promotes belief in fake news” na inilathala nung 2016, sinabi nila Cameron Mortel, Gordon Pennycook and David G. Rand na ayon sa kanilang pag-aanalisa, “emotion plays a causal role in people’s susceptibility to incorrectly perceiving fake news as accurate.”
Dahil sa ganitong kaalaman na nagpapaliwanag ng koneksyon sa pagitan ng ating emosyon at kakayahan natin mag-isip at umunawa, naisipan ko na baka meron pang higit sa isang paraan ng pag-pa-fact-check o pag-de-debunk ng misimpormasyon.
At isa sa mga alternatibong paraan na ito ay sa pamamagitan ng pagkukuwento o mga istorya. Mga istorya ng fanfiction, para mas maging partikular. Fan-ano daw?
Ang fanfiction, o mga kuwentong isinulat ng mga fans ng mga karakter sa mga pelikula o libro, ay nagsimula pa simula nung 18th century, ayon sa The Guardian. Parte ito ng subculture kung saan umusbong ang pag-pu-publish ng mga fanzines tulad ng Spockanalia, na ginawa ng mga fans ng Star Trek. Maliban sa Star Trek, may mga fanfiction rin tungkol sa mga characters ng Harry Potter at kahit pa nga mga totoong prominenteng tao mismo tulad ng mga K-pop stars at mga pulitiko.
Ang fanfiction ko ay ukol sa mga Kpop stars. Ngunit sa halip na i-situate ko sila sa istruktura ng kanilang industriya o sa konteksto ng mundo ng celebrityhood, ginagawan ko sila ng alternatibong uniberso. Dito, sila ay mga mga queer na guro ng siyensya sa mga pampublikong eskuwelahan na gumawa ng Facebook page kung saan sila nag-de-debunk ng misimpormasyon ukol sa bakuna, mga natural na sakuna at homosexuality. Mga empleyado sila ng Kagawaran ng Siyensya at Teknolohiya na pinag-aaralan ang ugat ng mga errors ukol sa science na nakapaloob sa ibang mga textbooks sa Pilipinas at pati na rin kung paano mapipigilan ang paglaganap ng mga materyal na ito. Sila ay mga journalists na nagpapaliwanag paano ginagawa ang geolocation.
Sila ay mga karakter na umiibig rin, nasasaktan at lumalaban para sa isa pang pagkakataon. Meron silang sarili nilang mga kaibigan at pamilya. Sila ay mga tao rin tulad nating lahat. At dahil nai-presenta ko sila sa ganitong paraan, na kung saan ang kanilang fact-checking ay parte ng kanilang buhay bilang mga ordinaryong tao o nilalang rin, naniniwala ako na mas naging relatable sila sa audience na galing sa iba’t ibang pulitikal, religious at socioeconomic backgrounds.
Dahil dynamic ang fanfiction, isa sa mga pinakamahalagang feature nito na naipapakita sa interaksyon sa pagitan ng mga mambabasa at ng mga manunulat, nakakuha ako ng feedback sa mga sumusubaybay at sumusuporta sa aking mga istorya. Nakatanggap ako ng pasasalamat sa kanila para sa pagpapaliwanag kung paano nangyayari ang COVID-19 mutations at sa pagdidirekta ng kanilang atensyon sa problema ng ilang textbooks sa Pilipinas na mali ang mga itinuturong impormasyon ukol sa siyensya.
Sumasang-ayon ako na ang approach na ito ng pag-factcheck ng misimpormasyon na may kinalaman sa science ay hindi kombensyonal. Pero meron itong audience. Ang mga mambabasa ng K-pop fanfiction ay kadalasang mahilig sa mga kuwento na may kinalaman sa queer love o relationships at hindi sila nagbabasa nito necessarily dahil ito ay nag-de-debunk ng misinformation about science. Pero napapabasa ko sila ng aking mga isinusulat na sumasaklaw sa parehong mga paksa. Sa pamamagitan nito, mas napapalawak ko ang nagko-konsumo ng mga factchecks.
Siguro ay panahon na rin para mas mag-explore pa tayo ng iba’t ibang malikhaing pamamaraan kung paano mas ma-co-communicate o maipararating sa masa ang ating factchecks. Sa kanilang research article na “Emotions and humor as misinformation antidotes,” sinabi nila professors Sara K. Yeo from the University of Utah at Meaghan McKasy from Utah Valley University na worth tingnan at pag-aralan ang potensyal ng emosyon at humor bilang strategic communication techniques laban sa misimpormasyon.
Ang mga mambabasa ng K-pop fanfiction ay kadalasang mahilig sa mga kuwento na may kinalaman sa queer love o relationships at hindi sila nagbabasa nito necessarily dahil ito ay nag-de-debunk ng misinformation about science. Pero napapabasa ko sila ng aking mga isinusulat na sumasaklaw sa parehong mga paksa.
Ipinaliwanag nila ang theoretical framework ng emotional hypothesis, kung saan ang “evolution of emotional experience during exposure” sa isang mensahe ay maaring umudyok at mag-hikayat ng pag-aadbokasiya. Nagbigay sila ng halimbawa kung saan ito nga mismo ang naging resulta ng mga mensahe ukol sa climate change na inilahad sa paraang una ay nagdadala ng takot at pagkatapos ay pag-asa. Hindi ito nagawa ng mga mensahe na walang kalakip na pagtuon sa emosyon.
Aminado sila na kailangan pa ng mas maraming pag-aaral at pananaliksik ang bagay na ito, ngunit gayunpaman, sinuhestiyon nila na ang “emotional flow hypothesis” ay maaring magbigay ng “means of correcting misinformation.”
Patungkol naman sa humor, binanggit nila ang research nila Emily K. Vraga, Sojung Claire Kim at John Cook nung 2019, nung sila ay nasa George Mason University’s Center for Climate Change Communication pa (si Vraga ngayon ay may bago ng posisyon bilang Don and Carole Larson Professorship in Health Communication sa University ng Minnesota), kung saan ikinumpara nila ang humor-based at logic-based corrections ng misinformation sa Twitter. Natuklasan nila na sa tatlong issues na kanilang ineksamin (climate change, gun control at HPV vaccinations), parehong nakabawas ng maling persepsyon tungkol sa HPV vaccinations ang humor-based at logic-based corrections.
Walang simpleng lunas o solusyon sa problema ng science misinformation, idiniin nila Yeo at McKasy. Ang pinakamabuti at pinaka-realistic na approach, ayon sa kanila, ay gumamit ng iba’t ibang pamamaraan na nag-co-complement sa isa’t isa.
Ang aking pamamaraan ay sa pamamagitan ng fanfiction. Basahin ninyo sana ito at subukang alamin at mas matuto pa ukol sa queer love, buhay ng mga people of color in science at mga iba’t ibang pakikipagsapalaran sa pag-de-debunk at paglaban sa science misinformation.
